LİMON
Bilimsel adı: Citrus × limon
Üst sınıf: Narenciye
Takson Basamağı: Tür
Limon (Citrus × limon), bütün bir yıl koşulları boyunca büyümeyi sürdüren, küçük bir ağaç türüdür. Ve bu ağacın meyvesidir. Halk dilinde suluzırtlak, cıcık ve zıvrak diye de isimleri duyabiliriz.
Limon Nedir?
Limon turunçgiller familyasının en faydalı üyelerinden biridir, sağlık için oldukça önemli bir besindir. Limon, iklimi ılık ve yağışlı olan bölgelerde oldukça verimli bir şekilde yetişmektedir.
Ülkemiz topraklarının limon ağacı için uygun yapıda olması ise, Türk insanı için oldukça değerli nimetlerden biri olmuştur. Başta limon kullanım şekli önceleri sadece limon suyunu kullanma şeklinde iken, şimdilerde limon kabuğu da pişirme ve pratik temizlik konularında asidik özelliğinden dolayı çokça tercih edilmektedir.
Limon Çeşitleri Nelerdir?
Şekli ve yetiştirildiği bölgelere göre farklı isimler alan limon, pek çok çeşidiyle ülkemizin her yerinde fazlasıyla kullanılmaktadır.
Çeşitleri ve özellikleri;
Lamas: Mersin ilinde yetiştirilen ve limon çeşitleri arasında en dayanıklı ve en kaliteli olanlardan bir limon çeşididir. Meyvesi silindirik, orta büyüklükte ve belirgin memelidir (uç kısımlarının sivriliği). Dışı parlak ve düzgün bir yapıya sahiptir. Ülkemizde yetiştirilen en kaliteli limon çeşidi olan lamas, sıcaklık gibi şartların uygun olması halinde dokuz ay kadar depolarda saklanabilir.
İtalyan Memeli Limon: İtalya’dan ülkemize kadar ulaşmış olan çeşitlerden biridir. Diğer bir adı Kara Limon'dur. Ülkemizde en çok üretilen çeşitlerden biri olan İtalyan limonu oldukça verimlidir. Daha çok Doğu Akdeniz tarafında yetiştirilen bu tür, her yıl düzenli olarak yetiştirilir.
Misket Limonu: Rengi ve kokusu ile diğer limonlardan farklı olan bu tür yeşil rengi ve benzersiz aroması ile yemeklerden çok içeceklerin sunumunda kullanılmaktadır. Lime adıyla da bilinen bu tür Meksika ve Latin Amerika mutfaklarında daha çok kullanılmaktadır. Hem soğuk hem sıcak içeceklerde, tatlılarda ve yemeklerde çokça tercih edilir. İnsan sağlığına faydaları diğer türlerden oldukça fazladır. Yetiştirilmesi diğer limon üstlerine göre daha çok hassasiyet ister.
Lisbon: Soğuk iklime dayanıklı olan bu türün ağaçları oldukça güçlü yapıdadır. Meyvelerin uç kısımları daha sivridir. Çekirdekleri diğer türlere kıyasla daha azdır. Asitlik seviyesinde diğer türlere nazaran daha yüksektir.
Kütdiken: Hem üretimi hem de depolanması en çok yapılan tür olan kütdiken, ülkemizde de fazlasıyla bulunmaktadır. Bu tür oldukça kaliteli bir meyve yapısına sahiptir. Meyvelerin kabuğu düzgün ve parlak yapıdadır, meme kısmı fazla gelişmemiştir, daha düzdür. Ağaçları orta hızda büyür.
Enterdonat: Ülkemizde Hatay, Mersin ve Adana civarında yetişen enterdonat en erken meyve veren limon türlerinden biridir. Bu limon çeşidinin şekli uzun, silindirik ve büyüktür. Meme başı hafif yana yatıktır, bu özelliği diğer limon türlerinden daha kolay ayırt edilmesini sağlar. Erken meyve verdiği için depolamaya pek uygun değildir. Eylül, Ekim, Kasım ve Aralık aylarında toplanır. Genellikle de hatta çoğunlukla ihraç edilen bir türdür.
Kıbrıs Limonu: Ülkemizde daha çok Alanya ve Anamur yöresinde yetişir. Kabuğu düzgün parlak ve kalınır. Bu türün en belirgin özelliği meme kısmının yok denecek kadar küçük olmasıdır.
Mayer: Bu tür de ülkemizde en çok yetişen limonlardan biridir. Su oranı çok fazla olduğu için mutfaklarda da sıklıkla tercih edilen bir türdür. Soğuk havaya karşı diğer türlerden daha dayanıklıdır. Gece ile gündüz arasındaki sıcaklık farkının daha az olduğu iklimleri sever. Bu türün ağacı dikildikten yaklaşık bir yıl sonra meyve vermeye başladığı için üreticilerin en çok tercih ettiği limon türlerinden biridir. Daha çabuk piyasaya sürüleceği için.
Limon'un Özellikleri Nelerdir?
-Hoş kokusu ve ekşi tadı ile pek çok kişinin vazgeçemediği lezzetlerden biri olan limon, özellikleri ve sağladığı faydalar ile tam bir doğal şifa kaynağıdır. Çocukların gelişimde içerdiği vitaminler sayesinde büyük rol oynar. Limon, aynı zamanda enfeksiyonel rahatsızlıkların iyileşmesinde oldukça etkilidir.
Kanı sulandırmasından dolayı baş ağrısı ve baş dönmesi gibi sorunların anında kesilmesine neden olur hızlı etkili bir çözümdür. İsterseniz limon suyunu direkt içmek, isterseniz sulandırarak içmek, ağız kokusundan bademcik hastalıklarına kadar pek çok sorunun ortadan kalkmasını sağlar. Tabi düzenli tüketimler karşılığında
Limon suyunun tam bir şifa kaynağı olmasının yanında kabuk ve çekirdeklerinden de mutlaka faydalanmak gerekir. Zehirlenme durumlarında limon kabuğu yemek ve çekirdeğini yutmak oldukça etkili ve eski bilinen yöntemlerden biridir.
Uzun ömürlü bir ağaç olan limon daha çok fidanlar şeklinde üretilmektedir. Tohumla üretilen fideler toprağa 7'şer metre aralıklarla ekilir. Adana, Mersin, Hatay ve Dörtyol gibi ılıman iklimlerde daha verimli ve sağlıklı yetişir.
En ideal yetişme sıcaklığının 23°C olduğu belirtilirken, 45C°’yi geçmemesi gerektiğide söylenmektedir. Kış aylarında ise sıfır derecenin altının görülmediği yerlerde yetiştirilmelidir. Kumlu, kirli, humuslu ve su akıntısına izin veren topraklarda yetişmektedir.
Her yıl bir defa budama yapılmalı ve gübre verilmelidir. Bu düzene dikkat etmek çok önemlidir. Sonbahar aylarında hasat veren limon elle toplanmalı ve uçlarının kırılmamasına özen gösterilmelidir. (Tıpkı kiraz ağacında olduğu gibi bir dahaki toplanma zamanında limonun yine iyi yetişebilmesi için önemlidir.)
Limon'un Faydaları Nelerdir?
+Tam bir C vitamini deposu olan limonun sağlığımız için sağladığı faydalar saymakla bitmez. Turunçgiller arasında çok önemli bir yere sahip olan limonun suyu, kabuğu ve çekirdeği olmak üzere tamamı tam bir şifa deposudur. Limonun her yeri bilinçli bir şekilde tüketilebilir.
+Özellikle kış aylarında bitki çaylarının içerisine sıktığımız limonun bağışıklık sistemini kuvvetlendirme gibi çok önemli bir görevi bulunmaktadır.
Limonun genel faydaları;
+Mide dostu olan limon, sindirim sistemine sağladığı yararlar sayesinde, kabızlık ve hazımsızlık sorunu çekenler için en önemli şifa kaynağıdır. Ancak limonun asit yönünden yoğun olmasından dolayı hassas mide ve diş yapısına sahip olanların çok az miktarda limon tüketmeye özen göstermeleri gerekir. Limon asidik özelliğinden dolayı da fazla tüketilmemeli, bilinçli kullanılmalıdır.
+Küçük yaşlarda sık sık ateşlenen çocukların rahatlamalarını ve ferahlamalarını sağlar.
+Diş sağlığı için de yeri ayrı olan limon, limon suyu ile gargara yapıldığında diş eti hastalıkları ve diş ağrılarının önüne geçmede de etkilidir.
+Yüksek tansiyona oldukça iyi gelir. ( Tansiyonu olan büyüklerimizin çaylarına sürekli limon sıkmaları gibi.)
+Obeziteyle büyük bir mücadele içindedir.
+Boğaz enfeksiyonları tedavisinde limondan faydalanılabilmek en doğal çözümlerden biridir.
+Tırnakları ve dişleri beyazlatma, saç derisini güçlendirme gibi durumlarda da limon oldukça etkili sonuçlar vermektedir.
+Hazmı kolaylaştırması ve yağ yakımını hızlandıran özelliği sayesinde düzenli olarak içilen limonlu ılık su fazla kilolardan kurtulmayı sağlayacaktır. (Ditisyenlerimizin önerdiği gibi.)
+Antibakteriyel özelliği olan limon vücudu enfeksiyonlara karşı korur, güçlendirir.
+İçeriğinde kalsiyum, potasyum, magnezyum ve fosfor bulundurmaktadır.
+Grip, nezle ve soğuk algınlığı gibi kış hastalıklarına karşı bazı bitkilerle birlikte tüketimi oldukça etkilidir.
+Karaciğeri temizlemede çok etkilidir bazı organlarda biriken toksinlerin dışarı atılmasını sağlar.
+Ciltte meydana gelen kahverengi lekelerin ve güneş lekelerinin geçirilmesine yardımcı olur. Düzenli kullanımlarda, tabi bide binçli kullanımda.)
+Aynı şekilde sivilce, akne ve döküntü benzeri deri problemlerine de iyi gelir.
+Ciltteki kaşıntıya iyi gelir.
+Kanı temizler.
+Saç diplerinde oluşan kepeği geçirir.
+Hücreleri onararak kırışıklıkları azaltır ve yaşlanmayı geciktirir.
+Vücuda elektrolit sağladığı için nemli kalmasını sağlar, bu sayede özellikle kuru ciltlerin daha geç kırışmasına yardımcı olur. Cildin nem oranını dengeler.
+Bağırsak hareketlerini düzenler.
+Saçların daha sağlıklı ve parlak olmasını sağlar. Ek olarak daha hızlı uzamasına da yardımcı olur.
+Ulusllar arası yapılan bilimsel araştırmalar sonucunda özellikle kadınlarda felç geçirme riskini azalttığını da ortaya çıkarmıştır.
+Kanser hücreleri ile savaşır bu hastalığın oluşma ihtimalini düşürür.
+Yapılan araştırmalar doğrultusunda her gün düzenli olarak bir tane limon tüketen insanların kalp ve damar hastalıklarına daha az yakalandığını ortaya koymuştur.
+Bronşit ve astıma yakalanma riskini azaltır, var olan hastalıkların semptomlarının daha hafif atlatılmasına da oldukça yardımcı olur.
+Limonu sağlık için sağladığı faydalardan başka ev temizliği için de kullanabilirsiniz. Özellikle beyazlatma, leke giderme gibi işlemlerde limon en etkili ve doğal temizlik maddelerinden biri olmaktadır.
+Asidik özelliğiyle lekelere meydan okuyan doğal bir temizleyicidir.
Tüketim önerileri;
Limon suyu
Limon Reçeli
Limonlu Cheesecake
Limonlu Kek
Limonlu Çaylar
Limonlu Browni
Limonlu Haşhaşlı Kurabiye
Limonlu Turta
Ve buna benzer birçok ürün yapılabilir.
