Labraunda Antik Kenti ve Mutfağı

Milas'ın 14 km. kuzeydoğusunda yer alan antik kent ''LABRAUND'' 'un kısa hikayesi.

Labraunda’da Yeme-İçme Adetleri
Oliver Can Henry
Doç. Dr. Kazım Ulaşkan

2017 yılında, Labraunda'nın yayılım alanındaki arkeolojik kalıntıları belgelemek ve alanın haritasını çıkarmak amacıyla başlatılan ve halen devam etmekte olan Yüzey Araştırması projesi kapsamında çok sayıda işlik kalıntısı keşfedilmiştir. Kayalık alanlarda yoğunlaşan bu işlikler, zeytinyağı ve şarap üretimine yönelik faaliyetlerin izlerini taşımaktadır ve bu açıdan oldukça önemlidir. Şarap üretim düzenekleri arasında kayaya oyulmuş ezme tekneleri, hazneler ve mayalanma aşaması boyunca muhafaza edilmek ya da depolanmak amacıyla kullanılan çeşitli hazneler bulunmaktadır. Ayrıca zeytinyağı üretimine yönelik kırma tekneleri, pres yatakları ve ağırlık taşları içeren atölyeler de mevcuttur. Bu üretim düzenekleri etrafında çok sayıda seramik parçası da bulunmuştur. Genellikle Roma İmparatorluk Dönemi, Geç Antik Çağ ve Bizans Dönemi'ne tarihlenen bu işlikler, Labraunda yayılım alanında zeytinyağı ve şarabın büyük ölçekli üretimine tanıklık eder niteliktedir.

2016 ve 2017 yıllarında, Labraunda’da kazı çalışmaları gerçekleştirilmiş olan üç farklı alanda (Roma Havuzu, Doğu Hamamı ve Kuzey Stoa) bulunan hayvan kemikleri üzerinde incelemeler yapılmıştır. Her alanda tespit edilen kemikler arasında koyun ve keçi kemikleri daha baskındır. Labraunda’daki et ve beslenme alışkanlıklarının, koyun ve keçi etine dayandığı; domuz ve sığır etinin ise çok daha az tüketildiği görülmektedir. Kemikler üzerinde kasaplık izleri de mevcuttur. Bu izler, deri yüzme, parçalara ayırma, et çıkarma ve kemik kırma işlemlerinde hem satır hem de doğrudan bıçak kullanıldığını göstermektedir. Ayrıca, iskelet unsurlarının dağılımı ve kasaplık izlerinin özellikleri, bu hayvanların büyük olasılıkla yerinde öldürülüp kesildiğini ortaya koymaktadır.

Labraunda, Hekatomnidler Dönemi’ne tarihlenen (MÖ 4. yüzyıl) ve son derece korunmuş yapılarıyla oldukça önemli bir arkeolojik alan olup, bu yapılar arasında en dikkat çekici olanı, dini festivallerde ve şenliklerde tüm topluluğun bir araya geldiği ziyafet salonu niteliğindeki Andron yapılarıdır. Yapıya verilen Andron adı, Yunancada "erkekler salonu" anlamına gelir ve yemek odaları için kullanılan bir terimdir. Yani, bu yapılar, sunakta tanrıya kurbanlar kesildikten sonra yenilen ritüel yemekler için kullanılıyordu.

Labraunda’daki en iyi korunmuş yapı olan Andron A, Maussollos’un kardeşi Idrieus tarafından (MÖ 351-344) inşa edilmiştir. Bir ön oda ve bir ana odadan oluşan yapı, 12.26 metre genişliğinde ve 22.13 metre uzunluğundadır. Yapı, ön cephedeki alınlığın tepesine kadar toplamda 10 metre yüksekliğe sahiptir. Yapının ana odasının arka ve yan duvarları boyunca ziyafet sedirleri için oluşturulmuş, 7 metre genişliğinde hafifçe yükseltilmiş alçı platformlar vardır. Buraya 20 kline (kişilerin uzanarak yiyip içtikleri sedirler) yerleştirilmiş ve dolayısıyla da kutsal ziyafete katılan 40 önemli misafir yerleştirilebiliyordu. Bu tür ortak ziyafet yapıları, Labraunda için oldukça karakteristiktir ve her yıl süren kazılarda bu tür yapılara yenileri eklenmektedir.