Bunları Biliyor Muydunuz?

Tatlı Su Balıkları
İç sularda yani göllerde ve akarsularda yaşayan alabalık, sazan, turna, somon, yayın gibi balıklar bu sınıfa girerler. Tatlı su balıkları, deniz balıklarına göre daha az lezzetlidir. Bu nedenle tatlı su balıklarının lezzetli oldukları zamanları bilmek ve ona göre tüketmek gerekir.

Örneğin, alabalık yaz aylarında, sazan ve tatlı su levreği ise sonbahar ve kış aylarında tüketilmelidir.


Deniz Balıkları
Deniz balıklarını, denizde yaşadıkları konuma göre sınıflandırabiliriz. Bu sınıflandırma, balığın beslenme şeklini bilmemize ve buna göre tüketmemize yardımcı olur. Deniz balıklarını kıyı ve dip balıkları olarak basit olarak sınıflandırmak mümkündür.


Kültür Balıkları
Ülkemizde son zamanlarda deniz, göl veya özel alanlarda balıklar yetiştirilmektedir. Çipura, levrek, alabalık, somon en çok yetiştirilen balıklardır. Sazan, turna, mercan, lagos, minekop, kalkan, mersin balığı, karagöz ile karides ve midye de yetiştirilmeye çalışılmaktadır. Yukarıda da belirttiğim gibi bu balıklar kültür balığı olmaları yanında aynı zamanda tatlı su balığı veya deniz balığıdır.

Barbunya, tekir, levrek, kefal, lüfer, kalkan, mercan, dil, çipura, kırlangıç, yayın, mersin balığı, sudak ve turna balıkları beyaz etli balıklardır. Palamut, torik, zargana, uskumru, kolyoz, kılıç, istavrit, hamsi, gümüş, sardalye gibi balıklar da siyah etli balıklardır. Beyaz etli balıkların sindirimi, siyah etlilere göre daha hafif ve kolaydır. Jelatin ihtiva ettiklerinden haşlamaya ve balık suyu çıkarmaya da daha elverişlidir. Siyah etli balıklar da beyaz etlilere oranla daha yağlıdır. Eti biraz ağır ve sindirimi de zordur. Jelatini az olduğundan haşlamaya ve balık suyu almaya pek elverişli değildir. Bir de alabalık, soman gibi eti pembemsi hatta kırmızı görünüşlü balıklar vardır ki aslında bunlar da beyaz etli balıklar sınıfındandır
  • Tekirin tavası, çipuranın ızgarası, dil balığının şişi, sardalyanın pilakisi, uskumrunun dolması, makbuldür.

  • Öte yandan palamut gibi siyah etli balıkların, daha yağlı oldukları için buğulaması ve çorbası tavsiye edilmez.
  • “Yoğurtla balık yenmez" klişesi tamamen yanlıştır. Yoğurtla birlikte hazırlanan birçok balık yemeği vardır. Balık bayatsa dokunur, yoğurtla bayat balık daha fazla dokunacaktır..

  • Kızartma ve tava balıklar pişirildikten hemen sonra süzülmelidir. Kayık biçimli servis tabaklarına, dantel şeklinde peçeteler yayılarak balık üzerine alındığında, daha hoş sunum elde edebilirsiniz.
  • Tereyağında yapılmış balıklar, servis tabağına alındıktan sonra üzerine yeniden tereyağı gezdirilmelidir. Ancak tereyağının yanmamasına özen gösterin.
  • Izgara, haşlama ya da fırında balıklar, diğerlerine nazaran daha zahmetsizdir. Haşlanmış patates, havuç ve her tür sebze yanına yakışır.
 
SİYAH ETLİ BALIKLAR
Yağlarını kaslarında depolarlar. Daha yağlı ve daha lezzetli olmakla birlikte, sindirimleri zordur.
Hamsi, Gümüş, Yılanbalığı, İstavrit, İzmarit, Uskumru, Kolyoz, Somon, Sardalya, Kılıç Balığı, Alabalık, Palamut, Torik, Tirsi, Zargana, Sazan ve Yılan balıkları; Midye siyah etlidirler.


BEYAZ ETLİ BALIKLAR
Yağlarını karaciğerlerinde depolarlar. Genellikle yağsız olurlar. Sindirimleri kolaydır.
Alabalık, Akya, Bakalyaro, Barbunya-Tekir, Berlam-Mirlan, Çipura, Dil, Pisi, Dülger, Levrek, Fener, Gelincik, Mezgit, Kalkan, Karagöz, Kefal, Kırlangıç, Kupez, Lagos, Lüfer, Mercan, Mırmır, Orfoz, Sinarit-Trança, Sudak, Turna, Yayın, Karides, Sübye, Ahtapot, Kalamar, İstakoz, Pavurya beyaz etli balıklardır.
Torik, palamut, uskumru, kolyoz, kılıç, hamsi, sardalya, gümüş gibi balıklar da siyah etli balıklar sınıfına girerler. Bu balıklar beyaz etlilere nazaran daha yağlıdırlar ve daha az jelatin içerirler. Bu nedenle haşlamaya uygun değildirler.
Haşlamaya uygun olmadiklarinin yani sira ve hazımları daha zordurlar.


PULLU BALIKLAR
Trança, Berlam, Çipura, Gümüş, Hamsi, Hani, Karagöz, Kefal, Kupez, Lipsoz, Mercan, Minekop, Sardalya, Sazan, Somon, Sudak, Turna, Sinarit,Barbunya balıkları pulludur.


PULSUZ BALIKLAR
Alabalık, Akya, Bakalyaro, Çinekop, Dil, Dülger, Gelincik, İstavrit, Kalkan, Kılıç, Kırlangıç, Kofana, Kolyoz, Lahos, Levrek, Lüfer, Mezgit, Mırlan, Orfoz, Orkinos, Palamut, pisi, Torik,


Üç tarafı denizlerle çevrili ülkemiz, her geçen gün artan çevre kirliliğine rağmen balık çeşitleri açısından son derece zengin bir ülkedir. Deniz balıkları siyah etli-beyaz etli, yerli ve göçmen olarak sınıflara ayrılırlar. Beyaz etli balıkların sindirimi siyah etlilere nazaran daha kolaydır. Jelatin içerdiklerinden haşlamaya elverişlidirler. Tavası, ızgarası, yağlı oldukları mevcsimlerde de ızgarası yapılır. Bunlara örnek olarak barbunya, tekir, levrek, kefal, lüfer, kalkan, mercan, çipura, dil, pisi ve kırlangıçı gösterebiliriz.

Samet bağkesen