Ayva (Cydonia oblonga), gülgiller (Rosaceae) familyasından 4–5 m boyunda, kırmızı veya kahverengi gövdeli meyve ağacıdır. Derinde olmayan kök sistemine sahiptir.

Gülgiller ailesine ait, tüylü kabuğu sahip ayva, beyaz ya da pembe iri çiçekleri olan bir ağacın meyvesidir. Yüksekliği yaklaşık bin metreye yakın her yerde yetişebilir. Ayva yetiştiriciliği konusunda ülkemiz ilk sırada yer alırken, faydaları ile meşhur olan meyve, Avrupa ülkelerinde de yaygın bir şekilde yetiştirilmektedir.

 

Türkiye’yi Çin ve İran ülkeleri takip etmektedir. Soğuk havalara karşı dayanıklı olmasının yanı sora ılık ve sıcak kumlarda daha verimli yetişir. Ayva kendi içinde çok fazla çeşidi olan bir meyvedir. Ayıboğan, limon ve misket ayvaları en çok yetiştirilen ayva türleridir.

Çok eski uygarlıklar döneminde yetiştirilmeye başlanmış olan Ayva, günümüzde en çok sevilen ve tüketilen meyveler arasındadır. Bu noktada ayvanın geçmişi yaklaşık 4000 yıl öncesine dayanmaktadır.

 

Genel yapısı itibariyle sert bir meyve olan ayva, yetiştiği iklimin şartlarına göre yumuşaklık gösterebilir. Daha sıcak iklimlerde yetişen ayvaların daha yumuşak olduğunu görebiliriz

. 

Ekmek Ayvası: Bu tür altında daha başka çeşitler de bulunmaktadır. Meyveleri oldukça iri ve görünür. Sapları kısa, meyveleri büyük, karın kısmı geniş yani toptur, kabukları sarı, üzeri tüylü, sulu ve meyveleri etlidir. Eylül aylarında toplanan meyveler, Şubat’a kadar bozulmadan muhafaza edilebilir, saklanabilir. Ağacı oldukça verimli meyve veren bu türün büyümesi normaldir.

 

Bardak Ayvası: Ülkemizde daha çok Kocaeli taraflarında yetişen bu türün tadı oldukça sulu ve mayhoştur, hafif ekşiliği vardır yani. Eti gerektir. Gevrek olan meyvelerin dış yüzeyi tüylüdür.

 

Demir Ayvası: Meyvesi çok sıkı bir yapıda olduğu için demir adı verilen bu ayva türü, genellikle yeşilimtırağa doğru kaçan sarı bir renktedir. Ekim ayında olgunlaşan meyvelerin büyüklüğü orta düzeydedir.

 

Limon Ayvası: En sık rastlanan türdür. Eylül ayının sonlarına doğru olgunlaşmaya başlar. Aralık ayına kadar saklanabilir. Adından da anladığımız gibi rengi limon sarısıdır. Kalın ve etli olan meyve bol sulu ve mayhoştur.

 

Şekergevrek: Bu türün meyveleri diğerlerine kıyasla daha düz gündür, normaldir. Sap kısmına doğru daralan bir şekli vardır. Kabuğu ince, sulu ve diğer cinsleri gibi de  mayhoş bir tada sahiptir.

Eşme Ayvası: Daha çok Marmara Bölgesi’nde yetiştirilen bu ayva türü orta büyüklükte ve yuvarlak yapıdadır. Eti oldukça gevrektir.

 

-Ayva yiyecek olarak farklı şekillerde değerlendirilmesi mümkün bir meyve olmasının yanında, çekirdeği ve yaprağı ile de oldukça değerli bir meyvedir. Çünkü çekirdeği ve yaprağı da birçok yiyecek ürinünde kullanılabilir. Ayva içeriğinde; potasyum, demir, bakır ve C vitamini gibi insan bağışıklığı için önemli vitaminleri içinde bulundurur. 

-Direkt meyve olarak tüketildiğinde, çiğ olarak yani, sağlık için son derece faydalı olan ayva, aynı zamanda ilaç yapımında da kullanılmaktadır. Ilık havalı iklimleri sever. Ayvanın genel özellikleri;

-Ülkemizde daha çok İç Anadolu Bölgesi’nde yetişen ayva, ılıman(ılık havayı sever.) iklimleri sever.

-Kışın yapraklarını döken bir ağaçtır.

-Orta Anadolu’da yetişenler daha geç çiçek açar ve geç meyve verir. Ege Bölgesi’nde yetişenler ise havanın daha sıcak olmasından dolayı daha erken sürgün verir ve çiçek açarlar. Bu nedenle de çabuk tüketime sunulur. 

-Çok rüzgarı sevmeyen bir ağaçtır. Şiddetli rüzgarlı bölgelerde çiçekleri döktüğünden meyve verimliliğini de azaltmaktadır.

-Yağmurun yoğun olduğu bölgelerde meyve kalitesinde düşüş olur.

-Diğer meyvelerle kıyaslarsak eğer örneğin; soğuğa elma ve armuttan daha az dayanıklıdır.

-Kumlu ve geçirgen toprakları seven ayva. Soğuk ve nem oranı yüksek olan topraklarda, bölgelerde meyvenin kalitesinde düşüş olur. Bu nedenle aşırı sulamadan kaçınılmalıdır.(Bölgeye göre, toprağa göre sulamaya dikkat edilmelidir.) 

-Ağaçlar 3-4 metre aralıklarla yan yana dikilebilir. Belirlenen aralık toprağın cinsine göre de değişiklik gösterir.

-Dikim işlemi için en uygun zaman Kasım – Ocak ayların arasıdır. Eğer daha soğuk bir iklimde ise Şubat ve Mart aylarının gelmesini bekleyip dikebilirsiniz. 

-Yazları kurak geçen yerlerde düzenli olarak sulamaya özen gösterilmelidir. Ancak aşırı sulamadan kaçınılmalıdır. Suyun ağacın gövdesine değmesi engellenmelidir. Eğer yapılabiliyorsa damlama yöntemiyle sulama en uygun olanıdır.

-Gübreleme diğer tüm ürünlerde olduğu gibi ayva ağacı için de çok önemlidir. Ağacın yaprakları üç yılda bir analiz (test) edilmeli, düzenli bir şekilde gübreleme yapılmalıdır. Kimyasal gübre yerine organik gübre kullanılması daha verimli sonuç verecektir. (Örneğin; solucan gübresi gibi) 

-Soğuk hava depolarında 2-3 ay kadar muhafaza edilebilen bir meyve türüdür. Ancak bir diğer dikkat edilmesi gereken husus da saklandığı ortamda başka meyve türleri bulundurulmamalıdır.

 

Ayvada; iç kurdu, mumya hastalığı, armut ateş hastalığı, kahve lekeler gibi çeşitli hastalıklar meydana gelebilir. Bu nedenle ilaçlamaya çok önem verilmelidir. Daha sağlıklı olması için, çok dikkat edilmelidir. 

 

En başta gelen faktör, gelişim çağındaki çocukların bağışıklık sistemini güçlendirir. Ayvanın kullanım alanının da oldukça geniş olmasının bir diğer nedini, Roma Uygarlığı döneminde parfüm ve bal üretiminde kullanılmasıdır. Bu yüzden Roma uygarlığı ayvanın kullanımında büyük rol oynamıştır. 

+Çocuklarının sağlıklı gelişmesine katkı sağlamak isteyen her anne ve baba mutlaka çocuklarına ayva yedirmelidirler. Vitamin ve mineral açısından çok zengin içerikte olan ayva, çocukların sağlıklı gelişmelerini sağlarken, bağışıklık sistemlerini de kuvvetlendirmektedir. Kış aylarında iyi bir bağışıklılık sistemine sahip olmak, hastalıklardan korunmak demektir neticede. 

+Ayrıca ishali kesici özelliğe sahip olan ayva, çocuklarda veya yetişkinlerde güvenle ve mutlaka tüketilmesi gereken bir meyvedir. Sindirim sistemine oldukça olumlu etkileri vardır. Hazımsızlık ve şişkinlik gibi mide sorunlarına da iyi gelmektedir.

+Ayva kanı temizlemesi, cildi güzelleştirmesi ve kolesterolü düşürücü etkisi gibi sağlığa pek çok faydaları olan bir meyvedir. Diğer yandan ayvanın çekirdekleri suda bekletildiğinde jel kıvamını almaktadır, bir çok ürün yapında ajantaj sağlar. 

+Çekirdeğinden elde edilen bu jel, öksürükten cilt sorunlarına kadar pek çok sağlık sorununa iyi gelmektedir. Kozmetik malzemelerinde sıklıkla rastlanılan bir meyvedir aslında. Bu sebeple yılın büyük bölümünde bulunması mümkün olan ayvanın meyvesinden ve çekirdeğinden mutlaka faydalanılmalıdır. Reçeli, marmelatı ve tatlısı da yapılabilen ayva sofralarınızda yerini almayı hak eder. 

+Çiğ olarak veya komposto halinde tüketilirse ishali keser. Serbest radikallerle yani hücrelerle savaşarak kanser  hücrelerinin oluşumunu engeller. Kansızlığa iyi gelir, ağız kokusunu geçirir ve kilo almayı önler.

 

Yoğun fiziksel egzersiz sırasında ve sonrasında bağışıklılık sisteminin normal fonksiyonunun korunmasını sağlar. Yorgunluk ve bitkinliğin azalmasını sağlar. C vitamini aynı zamanda kemiklerin, kıkırdağın, kan damarlarının ve cildin normal fonksiyonları için gerekli olan normal kollajen oluşumuna katgıda bulunur. C vitamini demir emiliminide arttırır. 

Kollajen: Kemiklerde, kaslarda, ciltte ve tendonlarda yer alan insan vücudunda en bol bulunan proteindir. 

 

-Ayvalı Komposto

-Ayvalı Tart

-Ayva Reçeli

-Ayva Tatlısı

-Zeytinyağlı Ayva Dolması

-Ayvalı Pestil

-Ayvalı Cheesecake

-Ayva Kebabı

-Ayva Keki

Ve buna benzer birçok ürün yapılabilir.